Kurs medytacji przynosi autentyczne korzyści, jeśli jego efektem są zmiany w waszym życiu. Zmiany pojawią się, jeżeli będziecie codziennie medytować. Przedstawiając zarys praktyki i streszczenie tego, czego nauczyliście się na kursie, gorąco życzymy stałych sukcesów w medytacji.

Sīla

W życiu codziennym praktykujecie sīla przestrzegając następujących Pięciu Zasad:

• wstrzymując się od zabijania jakichkolwiek istot
• wstrzymując się od kradzieży
• wstrzymując się od niewłaściwych zachowań seksualnych
• wstrzymując się od niewłaściwej mowy
• wstrzymując się od zażywania środków odurzających i toksycznych używek

---

Medytacja

Minimum potrzebne dla kontynuacji praktyki:

• jedna godzina rano i jedna godzina wieczorem
• pięć minut wieczorem w łóżku przed zaśnięciem i pięć minut rano po przebudzeniu
• jeśli to możliwe, jedna godzina tygodniowo na wspólnej medytacji z innymi osobami praktykującymi Vipassanę
• raz w roku dziesięciodniowy kurs lub kurs samodzielny
• kiedy tylko jest to możliwe w wolnym czasie

Anapana

Praktykujcie ją, jeśli umysł jest otępiały lub wzburzony, jeśli macie trudności z odczuwaniem doznań lub z niereagowaniem na doznania. Można zacząć medytację od Anapany i potem przejść do Vipassany lub, jeśli zachodzi potrzeba, można kontynuować obserwację oddechu przez całą godzinę. Aby praktykować Anapanę, skupiajcie uwagę na obszarze poniżej dziurek nosa a powyżej górnej wargi. Bądźcie świadomi każdego wdechu i każdego wydechu. Jeśli umysł jest otępiały lub wzburzony, możecie przez pewien czas świadomie oddychać głębiej i silniej. W przeciwnym wypadku oddech powinien być naturalny.

Vipassana

Przesuwajcie uwagę systematycznie od głowy do stóp i od stóp do głowy obserwując po kolei każdą część ciała, żadnej nie opuszczając i skupiając się na doznaniach, które się pojawiają. Obserwujcie obiektywnie, to znaczy: pozostańcie spokojni i zrównoważeni wobec każdego doznania, jakiego doświadczacie, czy jest ono przyjemne, nieprzyjemne czy neutralne, uświadamiając sobie przemijalną i nietrwałą naturę wszelkich doznań. Pamiętajcie, by stale przesuwać uwagę. Nie zatrzymujcie się w żadnym miejscu dłużej niż na kilka minut. Nie dopuśćcie do tego, aby praktyka stała się mechaniczna. Pracujcie na różne sposoby w zależności od rodzaju doświadczanych doznań. Obszary, na których doświadczacie silnych, intensywnych doznań powinny być obserwowane oddzielnie fragment po fragmencie. Symetryczne części ciała, takie jak nogi czy ręce, mogą być obserwowane symultanicznie obie naraz, jeśli pojawiają się w nich podobne subtelne doznania. Jeśli doświadczacie subtelnych doznań w całym ciele, możecie od czasu do czasu przesuwać uwagę przez całe ciało jednym płynnym ruchem a potem znowu wrócić do systematycznej obserwacji fragment po fragmencie.

At the end of the hour relax, letting any mental or physical agitation subside. Then focus your attention for a few minutes on subtle sensations in the body, and fill your mind and body with thoughts and feelings of goodwill for all beings.

---

Czas Pomiędzy Medytacjami

Wypełniając wszystkie ważne obowiązki starajcie się je wykonywać w skupieniu, poświęcając im całą swoją nierozproszoną uwagę, ale sprawdzajcie od czasu do czasu czy zachowujecie uważność i równowagę umysłu. Kiedykolwiek pojawi się jakiś problem, jeśli to możliwe, bądźcie świadomi oddechu lub doznań chociaż przez kilka sekund. Pomoże to wam zachować równowagę umysłu w różnych sytuacjach.

Dāna

Dzielcie się z innymi ludźmi całym dobrem, jakie uzyskacie. Czyniąc to pomagacie sobie uwolnić się od starego nawyku egocentryzmu. Osoby medytujące zdają sobie sprawę, że najcenniejszą rzeczą, jaką mogą podzielić się z innymi jest Dhamma, a więc robią wszystko, co mogą, aby pomóc innym nauczyć się techniki Vipassany. Z tą czystą intencją ofiarowują dotacje na pokrycie kosztów kursu. Ta dāna jest jedynym źródłem finansowania kursów i ośrodków medytacji na całym świecie.

This dāna is the sole source of funding for courses and centers around the world.

---

Bezinteresowna Służba

Jeszcze wspanialszym rodzajem dany jest ofiarowanie swojego czasu i wysiłku, aby pomóc zorganizować i poprowadzić kursy, lub jakakolwiek inna praca w służbie Dhammy. Wszyscy, którzy pomagają (łącznie z nauczycielami i asystentami nauczycieli) ofiarowują swoją służbę jako danę nie otrzymując niczego w zamian. Służba ta przynosi korzyści nie tylko innym ludziom, ale również tym, którzy ją ofiarowują, gdyż pomaga im pozbyć się egoizmu i głębiej zrozumieć nauki, co pozwala robić postępy na Ścieżce.

---

Tylko Jedna Ścieżka

Nie mieszajcie tej techniki z żadną inną. Jeśli praktykowaliście coś innego, zdecydujcie najszybciej, jak to możliwe, która technika jest dla was lepsza i bardziej wam odpowiada, wybierzcie ją i poświęćcie się jednej.

---

Informowanie Innych O Vipassanie

Możecie opisać technikę innym osobom, ale nie uczcie ich. Jest możliwe, że zamiast pomóc spowodujecie kłopoty. Zachęćcie osoby, które chcą medytować, aby przyjechały na kurs prowadzony przez odpowiednio przeszkolonego nauczyciela.

---

Uwagi Ogólne

Postępy przychodzą powoli. Błędy są nieuniknione – uczcie się na nich. Kiedy uświadomicie sobie, że popełniliście błąd, uśmiechnijcie się i zacznijcie od nowa!

Kiedy medytujecie, często doświadczacie senności, wzburzenia, rozkojarzenia umysłu i innych trudności. To jest normalne i powszechne zjawisko. Jeśli będziecie wytrwali, na pewno wam się uda.

Zawsze możecie skontaktować się z nauczycielem lub asystentem nauczyciela i poprosić o wskazówki.

Skorzystajcie ze wsparcia innych medytujących. Wspólne siedzenie w medytacji da wam siłę.

Korzystajcie z medytacyjnej atmosfery w stałych Ośrodkach Vipassany. Jedźcie do ośrodka, kiedy tylko możecie. Jako starsi uczniowie możecie również przyjechać na kurs tylko na kilka dni, niekoniecznie na całe 10 dni. Będzie to zależało wyłącznie od dostępności miejsc.

Prawdziwa mądrość to poznanie i zaakceptowanie faktu, że każde doświadczenie jest nietrwałe i przemijające. Z tą mądrością nie będziecie czuli się przytłoczeni nieustającymi wzlotami i upadkami. Kiedy będziecie umieli zachować wewnętrzną równowagę, będziecie również potrafili wybrać właściwy sposób działania, który przyniesie szczęście wam i innym. Przeżywając każdą chwilę życia z poczuciem szczęścia i ze zrównoważonym i spokojnym umysłem, z pewnością będziecie robić postępy na Ścieżce i dojdziecie do ostatecznego celu wyzwolenia od wszelkich cierpień.

---

Najczęściej Używane Terminy

Większość terminów znajdujących się poniżej zostało wzięte z języka Pali i przedstawionych w rzymskim zapisie Pali. Niestety, ograniczenia tego nośnika nie pozwalają na użycie odpowiednich znaków diaktrycznych w literach. W celu ustalenia poprawnej wymowy słów w Pali należałoby skorzystać z innego źródła pisanego, które zawiera takie znaki.

Trzy podstawy praktyki:

• sīla – moralność
• samādhi – koncentracja, panowanie nad umysłem
• paññā – mądrość, wgląd

Trzy Klejnoty:

• Buddha – każdy, kto jest w pełni oświecony
• Dhamma – prawo natury; nauki oświeconej osoby; droga do wyzwolenia
• Sangha – ten, kto praktykuje Dhammę i stał się świętą osobą o czystym umyśle

Trzy korzenie wszystkich mentalnych zanieczyszczeń:

• rāga / lobha – pragnienie
• dosa – niechęć, awersja
• moha – ignorancja, niewiedza

Szlachetna Ośmioraka Ścieżka:

• sammā-vācā – właściwa mowa
• sammā-kammanta – właściwe działanie
• sammā-ājīvā – właściwy sposób zarobkowania
• sammā-vāyama – właściwy wysiłek
• sammā-sati – właściwa świadomość, uważność
• sammā-samādhi – właściwa koncentracja
• sammā-saṅkappa – właściwa myśl
• sammā-diṭṭhi – właściwe zrozumienie

Nibbāna – to, co nieuwarunkowane; ostateczna rzeczywistość poza umysłem i materią (w sanskrycie: nirvāṇa)

Trzy rodzaje mądrości:

• suta-mayā-paññā – mądrość uzyskana dzięki słuchaniu nauk
• cintā-mayā-paññā – mądrość uzyskana dzięki intelektualnemu rozumowaniu, analizie
• bhāvanā-mayā-paññā – mądrość zdobyta dzięki osobistemu, bezpośredniemu doświadczeniu

Trzy cechy wszelkich zjawisk:

• aniccā – nietrwałość, przemijanie
• dukkha – cierpienie
• anattā – nieistnienie „ja”

Kamma – działanie; w szczególności, każde działanie jednostki, które ma wpływ na jej przyszłość (w sanskrycie: karma)

Cztery Szlachetne Prawdy:

• istnienie cierpienia
• źródło cierpienia: pragnienia
• ustanie cierpienia
• droga prowadząca do ustania cierpienia

Pięć elementów tworzących istotę ludzką:

• rūpa – materia, ciało fizyczne zbudowane z cząsteczek subatomowych (kalāpa)
• viññāṇa – świadomość, zauważanie
• saññā – ocena, rozpoznanie
• vedanā – doznanie
• saṅkhārā– reakcja; mentalne uwarunkowanie

Cztery żywioły materialne:

• pathavī – żywioł ziemi (solidność, ciężar)
• āpo – żywioł wody (płynność, spójność)
• vāyo – żywioł powietrza (gazowość, ruch)
• tejo – żywioł ognia (temperatura)

Pięć przeszkód czyli pięciu wrogów:

• kāmacchanda – pragnienia
• vyāpāda – niechęć
• thina-middha – lenistwo fizyczne i umysłowe, odrętwienie
• uddhacca-kukkucca – wzburzenie i zmartwienia
• vicikicchā – zwątpienie, niepewność

Pięć mocy czyli pięciu przyjaciół:

• saddhā – wiara, ufność
• vīriya – wysiłek
• sati – świadomość, uważność
• samādhi – koncentracja
• paññā – mądrość

Cztery czynniki powodujące pojawianie się materii:

• pożywienie
• środowisko, atmosfera
• obecna reakcja umysłu
• przeszła reakcja umysłu

Cztery cechy czystego umysłu:

• mettā - bezinteresowna miłość
• karuṇā - współczucie
• muditā - współodczuwająca radość
• upekkhā - zrównoważenie i spokój, opanowanie

Satipaṭṭhāna - umocnienie świadomości, synonim Vipassany

Cztery satipatthany to:

• Kāyānupassanā – obserwacja ciała
• Vedanānupassanā – obserwacja doznań w ciele
• Cittānupassanā – obserwacja umysłu
• Dhammānupassanā – obserwacja treści umysłowych

Dziesięć parami czyli rodzajów umysłowej doskonałości

• nekkamma – wyrzeczenie, oddanie
• sīla – moralność
• vīriya – wysiłek
• khantī – tolerancja
• sacca – prawdomówność, prawdziwość
• adhiṭṭhāna – silna determinacja
• paññā – mądrość
• upekkhā – zrównoważenie i spokój, opanowanie
• mettā – bezinteresowna miłość
• dāna – hojność, donacje

Bhavatu sabba maṅgalaṃ – Oby wszystkie istoty były szczęśliwe!

Sādhu, sādhu, sādhu – Dobrze powiedziane, dobrze zrobione, zgadzamy się i dołączamy do życzenia!

---

Przesłanie S.N. Goenki

Drodzy Wędrowcy na Ścieżce Dhammy!
Bądźcie szczęśliwi!
Nieście wysoko płonącą pochodnię Dhammy. Niech wam przyświeca w codziennym życiu. Zawsze pamiętajcie, że Dhamma nie jest ucieczką od życia. Jest sztuką życia: życia w pokoju i harmonii z samym sobą oraz całym otoczeniem. Próbujcie więc żyć zgodnie z Dhammą.
Nie zapominajcie o codziennej medytacji rano i wieczorem.
Kiedy tylko jest to możliwe, medytujcie wspólnie na grupowych medytacjach raz w tygodniu.
Raz w roku weźcie udział w dziesięciodniowym kursie. To niezbędne, aby zachować siłę.
Z uśmiechem, odwagą i pewnością siebie stawiajcie czoło wszelkim przeciwnościom losu.
Wyrzeknijcie się niechęci, nienawiści, wrogości i animozji. Bądźcie pełni miłości i współczucia, zwłaszcza dla wszystkich tych, którzy nie rozumieją Dhammy i są w życiu nieszczęśliwi.
Oby wasze Dhammiczne zachowanie pokazało im ścieżkę pokoju i harmonii! Oby blask Dhammy na waszych twarzach przyciągnął więcej osób do ścieżki prawdziwego szczęścia! Oby wszystkie istoty były szczęśliwe, pełne pokoju, wyzwolone!
Przesyłając wam całą moją mettę,
S.N. Goenka